Zadaniem lekarza medycyny pracy, jest określenie, czy badany pracownik może wykonywać pracę na danym stanowisku i nie ma do tego żadnych przeciwwskazań. To właśnie podczas badań lekarskich do pracy, studenci czy uczniowie po raz pierwszy dowiadują się, czy posiadają zdolność do wykonywania danego zawodu, a tym samym potwierdzają możliwość dalszej edukacji w wybranym kierunku.
Z tego artykułu dowiesz się, skąd bierze się skierowanie na badania lekarskie do pracy, kiedy należy je wykonywać, kto powinien wziąć w nich udział i jakie są ich koszty.
Badania lekarskie do pracy
Badania lekarskie do pracy w Polsce są wymogiem, który został opisany w 221 art. Kodeksu pracy. Mówi on, że pracownik zobowiązany jest przestrzegać zasady BHP i poddawać się okresowym, wstępnym, kontrolnym oraz innym zleconym badaniom lekarskim.
Według Kodeksu pracy pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika, który nie posiada aktualnego orzeczenia lekarskiego, stwierdzającego, że dany pracownik nie posiada przeciwwskazań do wykonywania danej pracy. Inaczej mówiąc, pracodawca nie może dopuścić do pracy takiej osoby, która odmawia poddania się badaniom. Osobom takim, mimo posiadania umowy o pracę, nie wykonują swoich obowiązków, a co za tym idzie, nie otrzymują wynagrodzenia.
W przypadku, gdy pracownik nie będzie posiadał aktualnym badań, a będzie wykonywał swoją pracę, pracodawca może podlegać odpowiedniej karze. Wysokość grzywny zależy od stopnia narażenia życia pracownika i wykonywanego zawodu, zwykle waha się w przedziale od 1 000 do 30 000 zł.
Skierowanie na badania lekarskie do pracy — kto wystawia?
Skierowanie na badania lekarskie do pracy ma obowiązek wystawić pracodawca. Zarówno przed rozpoczęciem pracy, jak i w przypadku, gdy aktualne badania powoli się kończą, pracodawca ma obowiązek wystawić nowe skierowanie.
Odpowiednio przygotowane skierowanie powinno zawierać m.in. informacje dotyczące stanowiska, niebezpieczeństw podczas pracy, oraz szkodliwych czynników, z którymi możesz mieć kontakt w pracy.
Rodzaje badań lekarskich do pracy
Badania lekarskie pracowników obejmują cztery grupy badań. Każde z nich wykonuje się w nieco innym terminie, a 3 z nich są obowiązkowymi badaniami pracowników.
Wszystkie poniższe badania zostały przedstawione dokładnie w Kodeksie pracy. Poniżej znajdziesz ogólny opis, który powinien wystarczyć dla większości osób.
Badania wstępne
Badania wstępne są wymagane dla osób nowo przyjmowanych do pracy, pracowników młodocianych przenoszonych na inne stanowiska pracy oraz pracowników, którzy przenoszeni są na stanowiska z występującymi czynnikami szkodliwymi.
Nie podlegają zaś osoby, które kiedyś pracowały na takim samym stanowisku lub pracownicy, którzy dołączyli do pracy u tego samego pracodawcy w ciągu 30 dni po wygaśnięciu umowy.
Gdy nie przejdziesz badań wstępnych, możesz zastanowić się nad zmianą pracy.
Badania okresowe
Badaniom okresowym podlegają wszyscy pracownicy. Ich częstotliwość ustala lekarz w zależności od stanu zdrowia pracownika i warunków odpowiadających dla danego stanowiska pracy.
Badania kontrolne
Gdy pracownik był niezdolny do pracy przez przynajmniej 30 dni, musi poddać się badaniom kontrolnym. Ich zadaniem jest sprawdzenie, czy pracownik jest zdolny do dalszego wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.
Badaniom kontrolnym muszą poddać się też osoby, które pracowały ze szkodliwymi czynnikami i zaprzestały mieć z nimi kontakt.
Badania końcowe
Nieobowiązkowe badania, które przeprowadzane są na wniosek pracownika. Badania te wykonuje się, gdy umowa o pracę została rozwiązana. Pracownik ma prawo żądać wykonania tych badań, gdy pracował w warunkach niebezpiecznych lub z substancjami zagrażającymi życiu (rakotwórcze lub pyły zwłókniające).
Mają na celu zweryfikowanie, czy pracownik cierpi na chorobę zawodową.
Przebieg badań lekarskich do pracy
To, jakie badania musisz wykonać, zależy od kilku czynników. Od wykonywanego stanowiska, wieku i stanu zdrowia. Zawsze jednak rozpoczyna się od wywiadu lekarskiego i podstawowych badań jak ciśnienie krwi, czy osłuch klatki piersiowej.
W wielu przypadkach wykonuje się też badania:
- okulistyczne
- neurologiczne
- laryngologiczne
- psychologiczne
- spirometryczne
Aktualne orzeczenie lekarskie przechowuj w aktach osobowych na wypadek kontroli pracy.
Terminy i koszty badań lekarskich do pracy
Badania wstępne przeprowadzane są przed rozpoczęciem pracy przez pracownika.
Badania okresowe i kontrolne, wykonywane są w godzinach pracy lub w szczególnych wypadkach, po zakończeniu pracy.
Koszty badań wstępnych wynosi zwykle ok. 50 zł, a pokrywa je pracodawca. Tak samo sprawa wygląda w przypadku badań lekarskich do pracy okresowych i kontrolnych.
Kto musi wykonać badania do pracy
Zgodnie z Kodeksem pracy, badania lekarskie do pracy, muszą odbyć:
- osoby przyjmowane na nowe stanowisko pracy.
- młodociani pracownicy, którzy zostaną przeniesieni na inne stanowiska pracy.
- pracownicy, którzy zostaną przeniesieni na stanowisko pracy, w którym będą narażeni na działanie czynników szkodliwych.
W Kodeksie pracy są też zapisy mówiące o osobach, które nie muszą odbywać badań lekarskich. Są to:
- osoby, które są ponownie przyjmowane do pracy na to samo stanowisko.
- osoby, które posiadają aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku, ubiegające się o stanowisko u innego pracodawcy.
Czy warto wykonać badania lekarskie do pracy prywatnie
Badania lekarskie do pracy warto wykonać prywatnie, gdy zależy nam na czasie lub nie chcemy tkwić w długich kolejkach.
Większość pracodawców kieruje na badania lekarskie w publicznych placówkach, w których zarówno sam pobyt, jak i badania trwają znacznie dłużej. Często widzi się też sytuację, w której, trzeba jeździć z punktu A do B, żeby wykonać kolejne badanie.
Decydując się na badania prywatne, całość zabierze nam zdecydowanie mniej czasu i zwykle wszystkie niezbędne gabinety lekarskie znajdują się w jednym miejscu.
Badania lekarskie do pracy — przeciwwskazania
Badania lekarskie do pracy mają na celu sprawdzić, czy dana osoba jest zdolna do wykonywania zawodu na danym stanowisku. W przypadku, gdy lekarz stwierdzi przeciwwskazania, pracodawca nie może zatrudnić takiej osoby do pracy.
Pracodawca nie ma możliwości dopuszczenia do wykonywania pracy, a więc nie dochodzi do zatrudnienia. W przypadku, gdy posiadasz już podpisaną umowę, możesz stracić pracę.
Pracodawca ma prawo wypowiedzieć umowę o pracę, ale wyłącznie z okresem wypowiedzenia.
Podsumowanie
Badania lekarskie do pracy mają na celu sprawdzenie, czy dana osoba jest w stanie pracować na danym stanowisku i czy nie będzie ono szkodliwe dla jej zdrowia. Każdy pracownik musi je odbyć przed rozpoczęciem pracy, inaczej pracodawca nie może dopuścić takiej osoby do pracy na danym stanowisku.
Gdzie wykonasz te badania?
Jak długo będą ważne?
Jak będą wyglądać?
Ile będą trwać?
Odpowiedź na powyższe pytania znajdziesz w artykule powyżej. To jak długo aktualne są Twoje bania, zależne jest jednak od wielu czynników.
Pamiętaj jednak, że niezależnie od zawodu, na który aplikujesz, to zawsze po stronie pracodawcy leży obowiązek opłacenia badań.
