Od kilku lat w polskim prawie obowiązuje ustawa, regulująca kwestię stawki godzinowej za pracę wykonywaną w ramach umowy zlecenie oraz umowy o świadczeniu usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu. Minimalną wartość wynagrodzenia ustalono przede wszystkim w celu zmniejszenia nadużyć w zakresie umów cywilnoprawnych i ochrony osób najniżej wynagradzanych. Co decyduje o wysokości płacy minimalnej i kogo ona obowiązuje? Odpowiadamy.
Minimalne wynagrodzenie – na jakiej podstawie jest ustalane?
Rada ministrów jest zobowiązana, aby każdego roku do dnia 15 czerwca przedstawić Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych wysokość pensji minimalnej, jaka ma obowiązywać od następnego roku. Oprócz przedstawienia propozycji wymagane jest również udzielenie potrzebnych informacji, decydujących o ostatecznej kwocie stawki godzinowej. Dlatego też minimalne wynagrodzenie ustalane jest z uwzględnieniem:
- wskaźnika cen w roku poprzednim,
- wskaźników prognozowanych na następny rok (cen i przeciętnego wynagrodzenia),
- wydatków w gospodarstwie domowym w poprzednim roku,
- wskaźnika udziału dochodów z pracy najemnej i przeciętnej liczby osób na utrzymaniu osoby pracującej najemnie w poprzednim roku,
- wysokości przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w poprzednim roku (według rodzajów działalności),
- poziomu życia różnych grup społecznych,
- warunków gospodarczych państwa jak np. poziomu wydajności pracy,
- wskaźnika prognozowanego realnego przyrostu PKB.
Kogo obowiązuje minimalne wynagrodzenie?
Stawka godzinowa musi być egzekwowana zarówno przez przedsiębiorców, jak i inne jednostki organizacyjne (np. urzędy administracji rządowej). Minimalne wynagrodzenie przysługuje każdej osobie fizycznej, która nie prowadzi działalności gospodarczej i takiej, która prowadzi działalność jednoosobowo i osobiście realizuje zadania wynikające z umowy. Ponadto płaca minimalna jest zagwarantowana także samozatrudnionym osobom, które wykonują działalność gospodarczą zarejestrowaną w Polsce, państwie Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub innym państwem niebędącym członkiem UE.
W przypadku osób fizycznych, nieprowadzących działalności gospodarczej, nie ma jednak obowiązku stosowania się do ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. O nieprzyznawaniu minimalnej wartości wynagrodzenia decyduje również zaistnienie odpowiednich przesłanek dotyczących czasu, miejsca i prowizji za wykonywanie pracy. Wyłączone z obowiązku stosowania stawki godzinowej są również określone umowy o świadczeniu usług, dotyczące sprawowanej osobiście całodobowej opieki nad osobami (lub grupą osób), w systemie ciągłym.
Ile wynosi minimalne wynagrodzenie w 2023 roku?
Aktualnie (tzn. od 01.01.2023 roku) wartość stawki godzinowej wynosi 22,80 zł. Kwota w tej wysokości przyznawana jest za każdą godzinę pracy osobie, świadczącej usługę lub wykonującej zlecenie. Oznacza to, że minimalnemu wynagrodzeniu podlegają opodatkowane i oskładkowane jednostki, zgodnie z zasadami określonymi w powszechnie obowiązujących przepisach. Wraz z dniem 01.07.2023 roku minimalne wynagrodzenie wzrośnie natomiast do 23,50 zł. Co jednak warto zaznaczyć — w ciągu następnych lat, w zależności od wzrostu stawki godzinowej za wykonaną pracę, stopień minimalnego wynagrodzenia będzie podlegał właściwym modyfikacjom. W sytuacji, gdy zleceniodawca nie dostosuje się do wskazanych przepisów, będzie podlegał karze grzywny sięgającej od 1 000 do nawet 30 000 zł.
