Staż pracy jest czymś, co niekoniecznie interesuje nas na początku kariery zawodowej, jednak po kilku latach zaczynamy przykładać do niego więcej uwagi. To właśnie staż pracy decyduje o tym, czy pracownikowi przysługują niektóre prawa, dotyczące m.in. płatnego urlopu, emerytury, czy dłuższego czasu wypowiedzenia.
W tym artykule dowiesz się, m.in. ile wynosi obecnie minimalny staż pracy, wymagany do emerytury oraz jaka jest relacja pomiędzy studiowaniem, pracą i urlopem w stosunku do stażu pracy.
Jak obliczyć staż pracy?
Staż pracy to najprościej mówiąc, okres, w którym pracownik świadczył usługi w oparciu o umowę o pracę, spółdzielczą umowę o pracę lub mianowania, lub wyboru. Wysokość etatu i sposób rozwiązania umowy nie mają tutaj żadnego znaczenia.
Żeby najprościej obliczyć staż pracy, wystarczy, że dodasz poszczególne okresy zatrudnienia i wszystkie inne okresy, które wliczają się w staż pracy. Są to m.in. studia wyższe, czy staże (ale o tym w dalszej części artykułu).
Żeby jak najdokładniej obliczyć staż pracy, możesz skorzystać z jednego z dostępnych kalkulatorów stażu pracy:
Są to zaufane narzędzia, które znacznie ułatwią Ci dodawanie kolejnych okresów stażu pracy.
Nauka a staż pracy
Lata nauki jak najbardziej są wliczane do stażu pracy. Według Kodeksu pracy w art. 155, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z tytułu ukończenia:
- Zasadniczej lub inne równorzędnej szkoły zawodowej
- Średniej szkoły zawodowej, której czas nauki nie przekracza 5 lat
- Średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych – 5 lat
- Średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata
- Szkoły policealnej – 6 lat
- Szkoły wyższej – 8 lat
Powyżej zapisane okresy nie podlegają sumowaniu, tak, więc jeżeli ukończyłeś Technikum i 2 kierunki studiów, przysługuje Ci jedynie 8 lat.
Dodatkowo staż pracy, obejmuje też studia doktoranckie, które zostały ukończone z tytułem doktora w wymiarze nie większym niż 4 lata.
Praktyki i staż — czy wliczają się do stażu pracy?
Zależy, o czym mowa. Jeżeli chodzi o staż, to ten, jak najbardziej wlicza się w staż pracy. Zarówno jeżeli chodzi o ten z Urzędu Pracy, jak i zwykły staż w firmie. Jedynym warunkiem jest to, aby staż odbywał się w oparciu o umowę o pracę.
W przypadku praktyk te, niestety nie zaliczają się do stażu pracy, ponieważ są integralną częścią programu nauczania i nie mogą być traktowane jako dodatkowy staż pracy.
Urlop i okres wypowiedzenia a staż pracy
Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę może liczyć na płatny urlop wypoczynkowy, który wlicza się do stażu pracy.
Urlop zależny jest od stażu pracy i wynosi on:
- 20 dni – gdy staż pracy pracownika jest krótszy niż 10 lat
- 26 dni – gdy staż pracy pracownika jest dłuższy niż 10 lat
Jeżeli zaś chodzi o okres wypowiedzenia umowy o pracę, ten zależny jest od okresu, jaki pracownik przepracował w danej firmie od momentu zawarcia umowy.
Wynosi on:
- 2 tygodnie – gdy pracownik zatrudniony był krócej niż 6 miesięcy
- 1 miesiąc – gdy pracownik zatrudniony jest co najmniej 6 miesięcy
- 3 miesiące – gdy pracownik zatrudniony jest co najmniej 3 lata
Co jeszcze wlicza się do stażu pracy
W wyjątkowych sytuacjach, do stażu pracy, można wliczyć także niektóre okresy przerwy w świadczeniu pracy:
- Gdy pracodawca ze swojej winy skrócił pracownikowi okres wypowiedzenia i wypłacił mu odszkodowanie za pozostawienie go bez pracy
- Gdy pracownik uczestniczył w służbie wojskowej (czynnej lub zawodowej)
- Gdy pracownik był na urlopie wychowawczym lub macierzyńskim
- Gdy pracownik pobiera zasiłek dla bezrobotnych lub stypendia na szkolenia w celu poprawy swoich kompetencji zawodowych
Staż pracy a inne typy zatrudnienia
Jeżeli Twoja praca skupiała się wyłącznie na zatrudnieniu na umowie o pracę i nauce, wtedy wiesz już wszystko, jak obliczyć Twój staż pracy. Co jednak w sytuacji, gdy w Twojej karierze pojawiła się umowa zlecenie lub inny typ zatrudnienia? Poniżej znajdziesz na to odpowiedź.
Umowa zlecenie
Niestety, ani umowa zlecenie, ani umowa o dzieło, nie wliczają się do stażu pracy. Są to jedynie umowy cywilnoprawne, które nie są regulowane przez Kodeks pracy. Takiego pracownika nie obowiązuje wymiar czasu pracy, który jest podstawą do obliczania stażu pracy.
Pracując na dłuższą metę w oparciu o takie typy umów, musisz mieć świadomość tego, że nie wliczają się one do stażu pracy.
W przypadku, gdy pracodawca wymusza na Tobie pracę w pełnym wymiarze godzin i wyznaczonym przez jego miejscu, oferując jedynie umowę zlecenie lub o dzieło, bardzo prawdopodobne jest, że łamie on prawo pracy. Powinieneś w takim przypadku zgłosić to jak najszybciej odpowiednim organom.
Działalność gospodarcza
W tym miejscu pojawia się coś, co było wielokrotnie krytykowane przez przedsiębiorców. Niestety, prowadzenie działalności gospodarczej również nie wlicza się do stażu pracy.
Tak więc osoba, która prowadzi swoją firmę przez kilkadziesiąt lat, nie jest na równi traktowana według Kodeksu pracy z osobą, która pracowała ten sam okres czasu w oparciu o umowę o pracę.
Praca za granicą
W przypadku pracy za granicą trzeba posiadać odpowiednie dokumenty, które powinny być dodatkowo przetłumaczone na język polski. Tylko w takim przypadku, praca za granicą może zostać wliczona do stażu pracy.
Staż pracy w rolnictwie
Praca na gospodarstwie rolnym może być wliczana do stażu pracy, ale wyłącznie pod warunkiem, że przepisy wykonawcze, ustawy, układy zbiorowe pracy lub regulamin wynagradzania w takim miejscu pracy przewiduje taką możliwość.
Więcej na ten temat można przeczytać tutaj.
Kiedy można przejść na emeryturę?
Na emeryturę można przejść, w przypadku gdy osoba:
- Osiągnęła wiek emerytalny (60 lat kobiety, 65 lat mężczyźni)
- Opłacała składkę ZUS przez określony okres czasu (20 lat kobiety, 25 lat mężczyźni)
Staż pracy nie określa, kiedy możemy przejść na emeryturę, ale ma wpływ na jej wysokość.
Minimalny staż pracy, przy którym można otrzymywać emeryturę wynosi 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn.
Jeżeli masz jakieś pytania dotyczące stażu pracy, śmiało zadaj je w komentarzach lub poprzez formularz wiadomość. Postaramy się odpowiedzieć na wszystkie pytania!
Witam w latach 1984 i 85 odbywałam praktykę w zakładzie pracy, mam umowę podpisaną z zakładem, były to praktyki w zakładzie państwowym płatne, problem w tym, że chodziłam do 2 lata, które mam zaliczone, a trzeciego roku w ogóle nie zaczęłam, że względu zdrowia i teraz pytanie, czy te 2 lata składkowe zaliczone wliczają się do startu pracy
Hej, na 99% się wliczają, bo każdy miesiąc w ZUS jest liczony do stażu pracy. Jeśli nie jesteś pewna, możesz udać się do ZUS i dowiedzieć się u źródła 🙂
Witam chciałam się dowiedzieć czy praca na gospodarstwie rolnym rodzicow od 16 roku życia jest liczona do czasu podjęcia prezemnie pierwszej umowy o pracę? Czy umowy zlecenie i staz z urzędu pracy też wykluczają ten czas który pomagalam na gospodarstwie i nie mogę tego okresu doliczyc do pracy na gospodarstwie rodzicow.